De wettelijke basis voor ontslag
Een arbeidsovereenkomst beëindigen is voor jou als werkgever niet altijd eenvoudig. In Nederland zijn er vaste regels voor ontslag. Als je die niet goed volgt, kun je daar flink last van krijgen. In dit artikel wordt helder uitgelegd wanneer en hoe je een arbeidsovereenkomst op een zorgvuldige én werkbare manier kunt beëindigen.
👉 Lees ook: Ontslag via UWV of kantonrechter: wat zijn de verschillen?
Wat zijn de wettelijke ontslaggronden?
In Nederland zijn er negen vaste ontslaggronden:
a. Bedrijfseconomische redenen
Dit is bijvoorbeeld als je moet reorganiseren, het bedrijf moet sluiten, de organisatie anders wil inrichten, je minder werk hebt of als het financieel niet goed gaat. In deze gevallen loopt het ontslag via het UWV.
b. Langdurige arbeidsongeschiktheid
Als een werknemer 104 weken onafgebroken arbeidsongeschikt is, niet kan worden herplaatst en ook niet binnen 26 weken zal herstellen, kun je een ontslagaanvraag indienen bij het UWV.
c. Frequent ziekteverzuim
Als iemand zich vaak ziekmeldt en dat écht impact heeft op je bedrijfsvoering, dan kan dat een reden zijn voor ontslag. In de praktijk lukt het vrijwel nooit om een werknemer op deze grond te ontslaan. Dit wordt namelijk heel streng getoetst.
d. Disfunctioneren
Functioneert iemand niet goed en helpt bijsturen niet? Dan kan dat reden zijn voor een ontslag. Om een ontslag te kunnen bereiken, moet je goed onderbouwen dat je er alles aan hebt gedaan om de werknemer op het juiste niveau te krijgen. Bijvoorbeeld met een verbeterplan, met coaching of door het aanbieden van scholing. Een sterk dossier is hierbij echt een must.
e. Verwijtbaar handelen
Doet een werknemer dingen die écht niet kunnen, zoals afspraken niet nakomen of regels negeren? Dan kan ontslag een optie zijn. Vaak is wel eerst een waarschuwing nodig.
f. Gewetensbezwaren
Het is ook mogelijk om iemand te ontslaan, als deze persoon bepaalde taken weigert uit te voeren vanwege gewetensbezwaren en het niet mogelijk is om het werk aan te passen.
g. Verstoorde arbeidsverhouding
Soms raken de goede verhoudingen met een werknemer verstoort. Is het niet meer mogelijk om goed samen te werken, ondanks dat je alles hebt geprobeerd om dit op te lossen? Dan kun je een ontslag via de kantonrechter aanvragen.
h. Andere omstandigheden
Soms zijn er andere situaties waardoor de samenwerking niet meer kan. Denk aan een medewerker die langdurig niet inzetbaar is voor opdrachten bijvoorbeeld bij detachering.
i. Cumulatiegrond
Soms is er geen duidelijke hoofdreden om een werknemer te willen ontslaan, maar stapelen meerdere dingen zich op. Als de situatie op enig moment onhoudbaar is geworden, kun je gebruik maken van deze combinatiegrond.
Bijzondere ontslagsituaties
Ontslag op staande voet
Bij een ernstige situatie, zoals diefstal of geweld, kun je een werknemer direct ontslaan. Maar let op: dit moet je goed kunnen onderbouwen en meteen aanpakken. Zorg dat je hier altijd advies over inwint, voordat je iemand op staande voet ontslaat.
Ontslag tijdens proeftijd
In de proeftijd kun je eenvoudiger afscheid nemen van een werknemer. Je hoeft namelijk geen reden te geven. Als je een ontslag in de proeftijd geeft, ben je ook verplicht een transitievergoeding te betalen.
❗Let op: Je mag een proeftijdontslag nooit geven op basis van discriminatie, bijvoorbeeld vanwege ziekte, geslacht of geloof. De reden moet dus altijd neutraal en zakelijk zijn.
Niet verlengen
Als de klik er niet is met een werknemer of je bent niet tevreden over het functioneren van de werknemer kun je de arbeidsovereenkomst beëindigen door deze niet te verlengen. Dat kan alleen bij arbeidsovereenkomsten voor bepaalde tijd. Als je niet verlengd, moet je een transitievergoeding betalen aan de werknemer.
❗Let op: Je moet de werknemer één maand voor de einddatum schriftelijk laat weten of je de arbeidsovereenkomst wil verlengen en zo ja, onder welke voorwaarden. Doe je dat niet (op tijd) dan ben je verplicht de aanzegvergoeding te betalen.
Praktische tips voor werkgevers
- Begin op tijd met dossieropbouw, vooral bij twijfel over functioneren of gedrag
- Leg gesprekken en afspraken altijd even vast, ook al is het maar via e-mail of WhatsApp
- Kijk goed naar herplaatsingsmogelijkheden, zeker als je onderdeel bent van een grotere groep
- Vraag op tijd juridisch advies
👉 Hier vind je het stappenplan voor een ontslagtraject
👉 Hier vind je meer over de kosten van een ontslag
Vragen of sparren? Neem gerust contact op met Nexxtgen Legal.